Quai bị, một căn bệnh nhiễm khuẩn phổ biến ở trẻ em và người lớn, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bạn có bao giờ thắc mắc làm thế nào để nhận biết được các dấu hiệu của bệnh này và nên làm gì khi phát hiện mình hoặc người thân nhiễm quai bị? Bài viết sau sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về cách nhận biết và xử trí khi bị quai bị để bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình.
Triệu chứng nhận biết khi bị quai bị
Quai bị là một bệnh nhiễm khuẩn do virus thuộc họ paramyxovirus gây ra và thường lây lan qua đường hô hấp. Bệnh có thể xuất hiện ở cả trẻ em và người lớn, nhưng độ tuổi từ 5 đến 14 là dễ mắc bệnh nhất. Dưới đây là những dấu hiệu cơ bản để nhận biết một người có thể đã mắc bệnh quai bị.
Dấu hiệu ban đầu
Dấu hiệu đầu tiên khi mắc quai bị thường là mệt mỏi, cảm giác sốt nhẹ, đau đầu và chán ăn. Những triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, sau vài ngày, các triệu chứng đặc trưng của quai bị sẽ bắt đầu xuất hiện rõ ràng hơn.
Triệu chứng sưng tuyến mang tai
Triệu chứng quan trọng nhất của quai bị là sưng tuyến mang tai (nằm gần góc hàm, phía dưới tai), thường chỉ xuất hiện ở một bên nhưng sau đó có thể lan sang cả hai bên. Khu vực này sưng to, đau nhức và khiến người bệnh cảm thấy khó khăn khi nhai, nuốt. Nhiều trường hợp sưng ở mức độ nặng sẽ khiến người bệnh trông mập mạp thêm ở vùng mặt.
Sốt và đau nhức cơ thể
Bên cạnh sưng tuyến mang tai, người bệnh thường sốt cao (có thể lên tới 39 – 40 độ C) kèm đau đầu, đau cơ bắp, nhất là ở vùng cổ và phía sau tai. Đôi khi cơn sốt kéo dài vài ngày và có thể khiến người bệnh cảm thấy rất khó chịu.
Các triệu chứng kèm theo
- Đau họng, ăn uống khó khăn do đau khi nhai hoặc nuốt.
- Mệt mỏi, suy nhược cơ thể kéo dài.
- Khó nghe hoặc ù tai, đặc biệt khi sưng xảy ra ở vùng gần tai.
Biến chứng của bệnh quai bị
Mặc dù đa phần bệnh quai bị có thể tự khỏi trong vòng 1-2 tuần, nhưng đối với những trường hợp không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
Viêm tuyến sinh dục
Ở nam giới, quai bị nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm tinh hoàn, làm sưng đỏ và đau tinh hoàn. Biến chứng nghiêm trọng hơn là có thể dẫn đến vô sinh nếu cả hai tinh hoàn đều bị ảnh hưởng. Phụ nữ có thể bị viêm buồng trứng, nhưng nguy cơ vô sinh thấp hơn.
Viêm màng não
Đối tượng trẻ em và người lớn không tiêm phòng quai bị có nguy cơ cao bị viêm màng não nếu virus lan tới não và hệ thần kinh. Đây là biến chứng rất nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không phát hiện sớm.
Viêm tụy và các cơ quan khác
Một số người bệnh còn có thể bị viêm tụy hoặc bị tổn thương các cơ quan khác như thận, phổi, nhưng tỷ lệ này không cao.
Cách xử trí khi bị quai bị
Ngay khi nhận thấy các triệu chứng của quai bị, điều quan trọng là bạn cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp phòng ngừa lây lan cũng như giúp cơ thể giảm bớt sự khó chịu. Dưới đây là những cách xử trí cần thiết khi mắc quai bị.
Nghỉ ngơi đúng cách
Việc nghỉ ngơi là yếu tố quan trọng giúp cơ thể chống lại virus. Giữ yên tĩnh, hạn chế vận động mạnh và ngủ đủ giấc sẽ giúp tăng cường sức đề kháng và giảm các triệu chứng bệnh.
Uống nhiều nước
Quá trình sốt và nhiễm virus khiến cơ thể mất nước nhanh chóng, do đó hãy uống nhiều nước, nhất là nước hoa quả giàu vitamin C như cam, chanh để cung cấp dưỡng chất và hồi phục nhanh chóng.
Sử dụng thuốc giảm đau
Để giảm đau và hạ sốt, có thể sử dụng các loại thuốc như paracetamol hoặc ibuprofen. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Điều kiện cách ly và phòng ngừa lây lan
Quai bị là một bệnh dễ lây truyền qua đường hô hấp, do đó hãy đảm bảo cách ly người bệnh ít nhất trong 5-7 ngày kể từ khi phát hiện triệu chứng đầu tiên. Tránh tiếp xúc gần với người khác, đặc biệt là trẻ nhỏ và phụ nữ đang mang thai. Đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên là cách tốt nhất để giảm nguy cơ lây nhiễm.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù quai bị có thể tự khỏi mà không cần điều trị đặc biệt, bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu xuất hiện các triệu chứng sau:
- Sốt cao liên tục không hạ dù đã uống thuốc.
- Đau quá mức ở tinh hoàn hoặc bụng dưới (với nam giới).
- Triệu chứng đau đầu nặng và có dấu hiệu viêm màng não như cứng cổ, buồn nôn hay nôn mửa.
- Các triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần mà không thấy cải thiện.
Cách phòng ngừa bệnh quai bị
Tiêm phòng vaccine là phương pháp phòng ngừa quai bị hiệu quả nhất. Vaccine quai bị thường được kết hợp trong mũi tiêm phòng MMR (sởi, quai bị, rubella). Trẻ em nên được tiêm vaccine này khi đạt đủ 12 – 15 tháng tuổi và nhắc lại lần nữa khi 4 – 6 tuổi. Ngoài ra, giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống, tránh tiếp xúc với người nhiễm bệnh cũng là những biện pháp cần thiết giúp phòng ngừa bệnh lây lan.
Kết luận
Quai bị là một căn bệnh nhiễm virus có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách. Tuy nhiên, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và thực hiện các biện pháp điều trị sẽ giúp bệnh nhanh khỏi hơn và phòng tránh được hậu quả không mong muốn. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân nhiễm quai bị, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời và không quên tuân thủ các biện pháp cách ly cần thiết. Để lại câu hỏi hoặc chia sẻ ý kiến của bạn dưới phần bình luận và đừng quên khám phá thêm các bài viết hữu ích khác trên Thegioithuba.vn.
